Trong dân gian, nhiều người vẫn nghĩ hai lễ này chỉ là một mà chưa hiểu đây là hai lễ cúng khác nhau, được cử hành trong cùng một ngày.

Tử Vi, Tứ Trụ, Xem Tướng, Gieo quẻ, Xem bói, Phong Thủy, 12 con giáp, 12 cung hoàng đạo

Lễ Vu Lan

Lễ Vu Lan bắt nguồn từ sự tích về lòng hiếu thảo  của ông Mục Kiền Liên.

Vốn là một tu sĩ khác đạo, Mục Liên đã quy y và  trở thành một đệ tử lớn của Phật, và được liệt vào hạng thần thông đệ nhất trong  hàng đệ tử của Phật.

Mục Kiền Liên đã tu luyện thành công nhiều phép  thần thông. Mẫu thân ông là bà Thanh Đề đã qua đời, ông tưởng nhớ và muốn biết bây giờ mẹ như thế nào nên dùng mắt phép nhìn khắp trời đất để tìm. Thấy mẹ  mình, vì gây nhiều nghiệp ác nên phải sanh làm ngạ quỷ, bị đói khát hành hạ khổ  sở, ông đã đem cơm xuống tận cõi quỷ để dâng mẹ. Tuy nhiên do đói ăn lâu ngày  nên mẹ của ông khi ăn đã dùng một tay che bát cơm của mình đi không cho các cô  hồn khác đến tranh cướp, vì vậy khi thức ăn đưa lên miệng đã hóa thành lửa  đỏ. Mục  Liên quay về tìm Phật để hỏi cách cứu mẹ, Phật dạy rằng: "Dù ông thần thông  quảng đại đến đâu cũng không đủ sức cứu mẹ ông đâu. Chỉ có một cách nhờ hợp lực  của chư tăng khắp mười phương mới mong giải cứu được. Ngày rằm tháng bảy là ngày  thích hợp để cung thỉnh chư tăng, hãy sắm sửa lễ cúng vào ngày đó".

Mục Liên phải thành kính đi rước chư tăng khắp  mười phương về, đặc biệt là các vị đã đạt được sáu phép thần thông, nhờ công đức  cầu nguyện của các vị này thì vong linh mẹ Mục Liên mới thoát khỏi khổ  đạo.

Phật lại dạy Mục Liên sắm đủ các món thức thức  thời trân, hương dâu đèn nến, giường chõng chiếu gối, chăn màn quần áo, thau rửa  mặt, khăn lau tay… dâng cúng các vị chư tăng. Vào đúng dịp Rằm tháng 7, lập trai  đàn để cầu nguyện. Trước khi thọ thực, các vị chư tăng sẽ chú tâm cầu nguyện cho  cha mẹ và ông bà bảy đời của thí chủ được siêu thoát…

Mục Liên làm đúng như lời Phật dạy. Quả nhiên vong mẫu của ông được thoát khỏi kiếp ngạ quỷ mà sinh về cảnh giới lành.

Mục Kiền Liên thành tâm làm theo lời Phật dạy và  không những cứu được mẹ mà còn giải thoát được tất cả vong hồn bị giam cầm ở âm  cung. Từ đó ngoài ý nghĩa "mùa hiếu hạnh", tháng bảy Âm lịch còn gọi là tháng  "xá tội vong nhân", tức là thời gian các vong hồn được thả tự do. Trong những  ngày này, người dân thường lập đàn cầu siêu hoặc cúng thí (bố thí) thức ăn cho  các cô hồn (tức là vong hồn không có người thân) để mong họ phù hộ cho  mình.

Từ đó về sau theo lời Phật dạy, các phật tử muốn  báo hiếu cha mẹ cũng cử hành lễ Vu Lan để cầu siêu cho các đấng sinh thành và  cầu phá địa ngục cho những vong hồn. Mặt khác dân gian còn gọi tháng bảy là  "tháng cô hồn" không đem lại may mắn, người ta thường tránh khởi sự làm ăn mua  bán xây nhà trong thời gian này.

Lễ cúng Cô  hồn

Phật tử Trung Hoa gọi lễ cúng này là Phóng diệm  khẩu, tức là cúng để bố thí và cầu nguyện cho loài quỷ đói miệng lửa, nhưng dân gian thì hiểu rộng ra và nói trại đi thành cúng Cô hồn, tức là cúng thí cho  những vong hồn vật vờ, không có ai là thân nhân trên trần gian cúng bái.

Việc cúng Cô hồn có liên quan đến câu chuyện giữa  ông A Nan Ðà, thường gọi tắt là A Nan, với một con quỷ miệng lửa (diệm  khẩu).

Một buổi tối, A Nan đang ngồi trong tịnh thất thì thấy một con ngạ quỷ thân thể khô gầy, cổ nhỏ mà dài, miệng nhả ra lửa bước vào. Quỷ cho biết rằng ba ngày sau, A Nan sẽ chết và sẽ luân hồi vào cõi ngạ quỷ miệng lửa, mặt cháy đen như nó.

A Nan sợ quá, bèn nhờ quỷ bày cho phương cách tránh khỏi khổ đồ. Quỷ đói nói: “Ngày mai ông phải thí cho bọn ngạ quỷ chúng tôi  mỗi đứa một hộc thức ăn, và soạn lễ cúng dường Tam Bảo thì ông sẽ được tăng thọ, còn tôi sẽ được sinh về cõi trên”.

A Nan đem chuyện bạch với Ðức Phật. Đức Phật bèn cho bài chú gọi là “Cứu bạt diệm khẩu ngạ quỷ Ðà La Ni”. A Nan đem tụng trong lễ cúng và được thêm phúc thọ…

Tục cúng Cô hồn bắt nguồn từ sự tích này nên ngày nay người ta vẫn nói cúng Cô hồn là Phóng diệm khẩu, với nghĩa gốc là “thả quỷ miệng lửa”. Về sau, lại được hiểu rộng thành các nghĩa khác như: Tha tội cho tất cả những người chết (xá tội vong nhân) hoặc Cúng thí cho những vong hồn vật vờ  (cô hồn).

Lời kết

Như vậy, lễ Vu Lan và lễ cúng Cô hồn là hai lễ  cúng hoàn toàn khác nhau. Một chuyện liên quan đến ông Mục Liên, một chuyện liên  quan đến ông A Nan. Một lễ là để cầu siêu cho cha mẹ ông bà bảy đời, một lễ là  để bố thí cho những vong hồn không ai thờ cúng.

Tuy nhiên, cả hai lễ trong ngày Rằm tháng 7 đều  chứa đựng ý nghĩa nhân văn cao cả: Báo hiếu và làm phúc!

Lễ Vu Lan ở Việt Nam không những nhắc nhớ việc báo  hiếu cha mẹ mà còn bao hàm ý nghĩa tìm về cội nguồn để biết ơn và báo ơn. Tư  tưởng ấy hoàn toàn phù hợp với tư duy hiền hậu chất phác của người Việt Nam:  "Uống nước nhớ nguồn", "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây".

Trong ngày lễ Vu Lan báo hiếu, người ta đặc biệt  trân trọng ơn cha mẹ sinh thành, nhất là mẹ đã mang nặng đẻ đau và vất vả nuôi  con. Cha mẹ sinh ra ta nhưng để có cha mẹ thì phải nhớ đến ông bà tổ tiên, cửu  huyền thất tổ. Vì thế trong "mùa hiếu hạnh" này mỗi con người được nhắc nhớ tìm về nguồn cội, ông bà, tổ tiên.

Vào ngày này, mỗi người thường được cài lên áo một  chiếc hoa hồng: màu đỏ cho người còn mẹ và màu trắng cho ai đã mất mẹ. Với những  ai may mắn được cài bông hồng đỏ trên ngực áo thì được nhắc nhở hãy cố gắng hết  lòng vâng lời, hiếu kính, lễ phép với cha mẹ. Đó là may mắn lớn nhất mà người đó  còn có được trên cuộc đời này. Còn người cài hoa trắng sẽ thấy như một sự nhắc  nhở không bao giờ quên ơn cha mẹ, đồng thời giữ nề nếp gia phong anh em hòa  thuận.

Nếu người Tây Phương tự hào về ngày truyền thống  “Mother's day", “Father's day” của họ thì người Việt Nam nói chung cũng có niềm  tự hào không kém về ngày lễ Vu Lan của mình. Tuy nhiên là phận con cái, mỗi  người chúng ta cần thể hiện tấm lòng hiếu thảo với cha mẹ mọi lúc chứ không chỉ  riêng trong dịp này.

Nguồn Tổng Hợp
Nguồn: ST & Tổng hợp từ Internet: Thiên Nga (##)